Universiteitsbibliotheek Binnenstad, Utrecht

"You take a book and go to the light" Louis Kahn

Het voormalige werkpaleis van Lodewijk Napoleon uit 1807, gesitueerd aan de Drift in de historische binnenstad, is in twee fasen grondig verbouwd en gerenoveerd. Het complex heeft een hernieuwde identiteit gekregen en is beeldbepalend geworden voor de binnenstadscampus van de Universiteit Utrecht.

Categorie
Herbestemming, Onderwijs & Sport, Publiek
Opdrachtgever
Universiteit Utrecht
Periode
2005 - 2012
Oppervlakte
11.300 m2
Programma
bibliotheek, studiezalen, studieplekken, restaurant, lounge, kantoren, boekenmagazijn en fietsenkelder
Publicaties

Jaarboek Architectuur in Nederland 2012-2013
de Architect, oktober 2012
Pi interieur, januari 2010
Architectuur NL, nr. 8, 2009

Awards

nominatie BNA Gebouw van het Jaar 2010 Regio Noordwest/Centrum

Fotografie

René de Wit

In samenwerking met

Puur interieurarchitecten (interieurontwerp)
Royal HaskoningDHV (bouwkundige uitwerking)

Situatietekening

Het gebouwencomplex is een aaneenschakeling van zes rijksmonumenten die in de tijd voornamelijk dienst hebben gedaan als boekenopslag en archief.

De afzonderlijke gebouwen bezitten allen een eigen karakteristiek en zijn sterk herkenbaar als onderdeel van het geheel. Door de vele verbouwingen in de tijd zijn de oorspronkelijke structuur en intrinsieke kwaliteiten van het complex echter grotendeels aan het zicht onttrokken.

Het uitgangspunt bij het ontwerp was het realiseren van een nieuwe, natuurlijke ontmoetingsplek voor onderwijs en onderzoek, voor medewerker en student, voor universiteit en stad in het hart van dit Driftcluster. Een plek waar zowel de student als de boeken centraal worden gesteld. Toegankelijk, transparant, uitnodigend, representatief en rustgevend zijn enkele kernwaarden voor de identiteit en beleving van het complex.

Door de afzonderlijke rijksmonumenten terug te brengen tot de oorspronkelijke karakteristiek, zijn in elk gebouwdeel specifieke maar tegelijkertijd heldere functionele ruimten ontstaan.

Het diverse programma krijgt zodoende als vanzelfsprekend een plaats in het gebouwencomplex.
De aanvullende architectonische ingrepen zijn terughoudend en passend ten opzichte van het bestaande casco. Tegelijkertijd is getracht bestaande kwaliteiten verder te versterken en in een nieuw daglicht te plaatsen door nieuwe perspectieven te introduceren, bestaande ritmiek te versterken of vergeten monumentale elementen te herwaarderen. Karakteristiek zijn de gecreëerde duidelijke zichtlijnen en doorkijkjes.

Een eenduidige materialisering, detaillering en kleurstelling stond daarbij voorop waardoor er rust en eenheid ontstaat in de diversiteit van het complex. Door het gebruik van de kleur wit als een neutrale en heldere basis, brengen de boeken en de mensen kleur en dynamiek in het complex.

Foto’s van de bestaande oude situatie

Universiteitsbibliotheek binnenstad, Utrecht

De gebouwvolumes aan de Drift zijn opgetopt en daarmee weer hersteld tot hun oorspronkelijke hoogten. De straatwand is daardoor weer in evenwicht.

De nieuwe markante hoofdentree aan de Drift met grote houten taatsdraaiende deuren voegt zich hier als vanzelfsprekend in de ritmiek van de bestaande gevelopeningen.

Achter de hoofdentree bevindt zich het meest in het oog springende element: de ‘Grande Galerie’. In deze oorspronkelijk balzaal van vijftig meter lengte bevindt zich nu het hart van de bibliotheek. Hierin hebben de centrale balie, de toegang tot het restaurant en de entree tot de centrale bibliotheek hun plaats.

De installaties en het interieur zijn beschouwd als een integraal onderdeel van de architectuur.

De installaties zijn niet waarneembaar. Dit leidt tot karakteristieke en monumentale ruimten. Maar ook tot inventieve oplossingen waarbij kabelgoten architectuur zijn geworden of waar armaturen onlosmakelijk onderdeel zijn geworden van het plafondsysteem.

Ook studietafels, raadpleegplekken, balies en boekenkasten zijn geïntegreerd in het architectonisch ontwerp. De studieplaatsen zijn grotendeels aan de gevel geplaatst, de collectie in open opstelling staat haaks op de gevel. Hierdoor wordt het gebouw licht en transparant en nodigt het uit tot interactie.

Het bibliotheek complex biedt een studieuze en sfeervolle werkomgeving.

Studenten kunnen er dwalen tussen de collectie. En er wordt ruimte geboden aan ontmoeting en informeel contact.

De bibliotheek biedt plek aan meer dan 350 studieplaatsen waar in een serene monumentale sfeer gewerkt kan worden. Het huisvest totaal 8,5 kilometer collectie.

Tekeningen

Plattegrond kelder
Plattegrond begane grond
Plattegrond eerste verdieping
Plattegrond tweede verdieping
Plattegrond derde verdieping
Plattegrond dak
Doorsnede
Doorsnede
Doorsnede
Architect

Jaap Bekkers

Pascal Grosfeld

Team

Arian van Loon
Martijn van Bentum
Ward Margry

Adviseur constructie
Royal HaskoningDHV
Adviseur installaties en akoestiek
HE adviseurs
Landschapsarchitect
Karres en Brands
Aannemer fase 1
Winters, Bouw & Ontwikkeling
Aannemer fase 2
BAM Utiliteitsbouw, Utrecht
Meer weten over dit project?

Neem contact met ons op.